انواع زانویی کدامند و کاربرد هر کدام است؟

یکی از مهم‌ترین اتصالات در سیستم‌های لوله‌کشی، زانویی‌ها هستند که برای تغییر جهت بین دو لوله استفاده می‌شوند. علاوه بر این، کاربرد زانویی در ساختمان‌سازی، به ویژه در سیستم‌های فاضلاب و تهویه، بسیار رایج است. جنس زانویی‌ها متفاوت و از فولاد، پلاستیک، مس و مواد دیگر باشد. این اتصالات در دسته‌بندی‌های مختلفی از جمله جنس، شعاع و زاویه قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، زانویی‌های لوله آب و زانویی‌ لوله فاضلاب برای تغییر جهت لوله‌های آب و فاضلاب استفاده می‌شوند و معمولا از جنس پلاستیک هستند. اما در سیستم‌های لوله‌کشی صنعتی یا ساختمانی، بیشتر از زانویی‌های لوله فلزی استفاده می‌شود. یکی از پرکاربردترین انواع زانویی، زانویی لوله پلیکا می‌باشد که به دلیل قیمت مناسب و وزن کم، کاربرد زیادی در پروژه‌ها دارند. در این مقاله به آشنایی با انواع زانویی و کاربرد آنها می‌پردازیم.

آشنایی با انواع زانویی

زانویی دسته بندی مختلفی دارند که شامل زاویه، نوع اتصال، جنس و شعاع می‌شود. برای آشنایی بهتر با انواع زانویی لیست زیر را مشاهده نمایید.

انواع زانویی از نظر جنس

دسته بندی زانویی بر اساس جنس شامل موارد زیر می‌شود:

1. زانویی لوله پلاستیکی: زانویی لوله پلاستیکی از مواد مختلفی مانند PVC، PV، و PVDF ساخته شده است و در سیستم‌های فاضلاب و صنایع شیمیایی کاربرد دارند. زانویی لوله آب و زانویی لوله فاضلاب در این دسته قرار می‌گیرند.
2. زانو لوله فلزی: زانو لوله فلزی از آلیاژهای مقاوم مانند کربن و فولاد ضد زنگ ساخته می‌شوند و در برابر فشار و دما مقاومت بالایی دارند. از زانو لوله فلزی در صنایع پتروشیمی، به ویژه برای انتقال نفت و گاز، استفاده می‌شود.
3. زانویی مسی: این نوع زانویی‌ها از آلیاژ مس ساخته می‌شوند و به طور عمده در صنایع دریایی کاربرد دارند.

انواع زانویی از لحاظ زاویه

یکی دیگر از دسته‌بندی زانویی بر اساس زاویه می‌باشد که در جدول زیر آورده شده است:

زانو 90 درجه و زانوی 45 درجه از انواع زانو لوله پلیکا هستند که هر کدام کاربرد خاص خود را دارد.

زانویی بر اساس طول و شعاع

زانویی‌ها بر اساس شعاع به دو دسته شعاع بلند و شعاع کوتاه تقسیم می‌شود.

زانویی شعاع بلند

زانویی شعاع بلند دارای شعاع مرکزی ۱.۵ برابر قطر لوله هستند. این شعاعی به دلیل افت فشار کمتر و اصطکاک پایین‌تر نسبت به شعاعی کوتاه کاربرد بیشتری دارد. همین خاطر معمولا در لوله‌کشی‌ها از زانویی شعاع بلند استفاده می‌شود.

زانویی شعاع کوتاه

شعاع مرکزی زانویی شعاع کوتاه برابر با قطر لوله است و بیشتر در فضاهای کوچک استفاده می‌شوند. زانویی شعاع کوتاه به دلیل تغییر جهت ناگهانی جریان، افت فشار زیادی ایجاد می‌کنند. قیمت کمترین تسلیت به زانویی شعاع بلند دارد دارد و چرخش تیزتری به لوله می‌دهد.

زانویی‌ها از لحاظ اتصال

یکی دیگر از دسته بند زانویی ها بر اساس اتصال است که هر کدام کاربرد خاص خودشان را نداند:

• زانویی لب به لب: زانویی لب به لب از جنس فولاد ساخته می‌شود و شیوه تولید آن با روش پرس گرم می‎‌باشد. این نوع زانویی مستقیما به لوله جوش داده می‌شود و برای اتصال‌های محکم خطوط لوله کاربرد دارد.
• زانویی جوش سوکتی: در زانویی جوش سوکتی، قطر انتهای زانویی کمی بزرگ‌تر از قطر خود زانویی است. این به دلیل وجود ناحیه ذوزنقه‌ای در انتهای آن است که برای جوشکاری طراحی شده و لوله در این قسمت قرار می‌گیرد. هنگام استفاده باید دقت کرد که قطر زانویی با قطر بیرونی لوله هماهنگ باشد تا اتصال به درستی انجام شود.
•  زانویی رزوه‌ای:زانویی رزوه‍ای از نظر ظاهر شبیه زانویی سوکتی است، اما قسمت داخلی ذوزنقه‌ای شکل آن تبدیل به رزوه شده، که باعث می‌شود باز و بسته کردن آن راحت‌تر باشد. همچنین، این زانویی برای تعمیر و نگهداری خطوط لوله گزینه‌ای مناسب و کاربردی باشد.

کاربرد زانویی در ساختمان سازی کجاست؟

مهم‌ترین کاربرد زانویی در ساختمان سازی می‌باشد که برای تغییر جهت لوله‌ها و انتقالات مایعات استفاده می‌شود.

1. سیستم انتقال آب برای تغییر مسیر لوله‌های آب در ساختمان
2. سیستم فاضلاب هدایت مسیر لوله‌های فاضلاب
3. سیستم تهویه و گرمایشی در مسیرهای هوا و گرمایش برای تغییر زاویه لوله‌ها.
4. انتقال مواد پتروشیمی: مانند نفت و گاز
5. تحمل دما و فشار بالا: مناسب برای شرایط سخت در صنایع و ساختمان‌سازی

آخرین سخن درباره انواع زانویی

در این مقاله به آشنایی با انواع زانویی و کاربردهای آن پرداخته‌ایم. کاربرد اصلی زانویی در ساختمان‌سازی برای تغییر جهت لوله‌ها است. زانویی‌ها انواع مختلفی دارند که بر اساس زاویه، شعاع و نوع اتصال تقسیم‌بندی می‌شوند. زانویی لوله آب و لوله فاضلاب از نوع زانویی لوله پلاستیکی هستند و در سیستم‌های فاضلاب و لوله‌کشی‌های سبک استفاده می‌شوند. از طرفی، زانویی فلزی برای انتقال مواد نفتی و گاز کاربرد دارد، زیرا مقاومت بالاتری در برابر فشار و دما دارد. همچنینی، انواع زانو لوله پلیکا شامل زانویی 90 درجه، 45 درجه، بلند و کوتاه هستند که برای تغییر مسیر لوله‌ها استفاده می‌شوند. برای خرید زانویی از برندهای معتبر استفاده نمایید.

سوالات متداول در مورد انواع زانویی

کاربرد زانویی در ساختمان‌سازی کجاست؟

زانویی برای تغییر مسیر لوله‌ها استفاده می‌شود و در سیستم آب‌رسانی، فاضلاب، تهویه و حتی انتقال گاز از آن استفاده می‌کنند.

انواع زانو لوله پلیکا کدامند؟

زانوهای لوله پلیکا معمولا در دو نوع 90 درجه و 45 درجه هستند. زانویی 90 درجه برای تغییر زاویه تند و زانویی 45 درجه برای تغییر زاویه ملایم‌تر استفاده می‌شود.

بهترین زانویی لوله فاضلاب کدام است؟

بهترین زانویی برای فاضلاب، زانویی با شعاع بلند است، چون افت فشار کمتری دارد و جریان آب یا فاضلاب بهتر عبور می‌کند. البته بسته به فضای لوله‌کشی، گاهی از زانویی شعاع کوتاه هم استفاده می‌شود. مهم این است که جنس زانویی مقاوم باشد و نشتی نداشته باشد.